جمعیت جهان بر اساس آمار سازمان خواروبار جهانی(فائو)، تا سال ۲۰۴۰ حدود ۹ میلیارد نفر خواهد شد. این جمعیت از مردم برای تغذیه نیازمند آن هستند که، میزان تولید محصولات کشاورزی و غذا دو برابر شود. کشاورزان برای مبارزه با انواع بیماری‌ها و آفت‌های گیاهی که تولید محصولشان را به خطر می‌اندازد از انواع سموم استفاده می‌کنند. طی سال‌های گذشته به دلیل فراوانی آفت و بیماری‌ها و تنوع آنها میزان مصرف سموم نیز بیشتر شده است. هرچند استفاده از سموم، جهت کنترل عوامل خسارت‌زا در بخش کشاورزی سودمند است ولی می‌توانند موجب ایجاد بیماری و مرگ در انسان‌ها گردند. با توجه به این مسئله، به نظر شما افزایش چند برابری سرطان‌ها و دیگر بیماری‌های مزمن در کشور تا چه اندازه با سموم کشاورزی مرتبط است؟ آیا پهپادهای سمپاش راهکاری برای کاهش سرطان و بیماری‌های مزمن و مسمومیت‌های شغلی هستند؟ و در این امر می‌توانند کمک‌رسان باشند؟
این مشکلات ناشی از تماس مستقیم و یا غیرمستقیم انسان با سموم است. استفاده بی‌رویه از سموم کشاورزی باعث بروز مسمومیت‌ها، بیماری‌های مادرزادی، اختلالات ژنتیکی، نازایی، اختلالات بیماری‌های قلبی عروقی، تنفسی و به خصوص انواع سرطان‌ها ، مقاوم شدن آفات و بیماری‌ها و اثرات مخرب روی محیط زیست می‌شود. لذا در کشاورزی و باغبانی با دیدگاه سلامتی، باید استفاده از روش‌های مبارزه بیولوژیک، کاهش میزان مصرف سموم شیمیایی، رعایت فاصله سمپاشی با زمان برداشت براساس دوره کارنس سم مصرفی، رعایت نکات ایمنی درزمان استفاده از سموم شیمیایی را مد نظر قرار داد. استفاده از پهپادهای سمپاش راهکاری برای کاهش سرطان و بیماری‌های مزمن و مسمومیت‌های شغلی است و می‌تواند نقشی موثر و آینده‌ای روشن را برای سلامتی جامعه در دو عرصه‌ی تولید محصول سالم و سلامت شغلی کشاورزان داشته باشد.
سم
هر ماده یا ترکیبی که مصرف غیر اصولی آن باعث آسیب به بدن شود تحت عنوان «سم» شناخته می‌شود. سم‌ها می‌توانند از راه‌های مختلف مثل چشم، گوش، پوست، تنفس، خوردن و تزریق در خون وارد بدن شوند و مسمومیت را بوجود بیاورند. در واقع مسمومیت به مجموعه‌ای از اختلالات در بدن گفته می‌شود که به دنبال جذب مواد سمی ظاهر شده‌اند.
سم در مقادیر معینی، باعث اختلال و یا توقف فعل و انفعالات حیاتی، به‌طور موقت یا دائم می‌شود. بنابراین سم باید فقط در حد لزوم، در موقع ضرورت و با روش درست به کار برده شود. مواجهه شغلی با سم در بین کارگران کارخانجات سازنده سموم و آفت‌کش‌ها بیشتر به صورت استنشاقی و در کارگران کشاورزی و یا سمپاشی به صورت تماس پوستی بروز می‌کند. البته موضوع باقیمانده سموم در محصولات غذایی نیز بسیار حائز اهمیت و قابل توجه است.
تاثیر بر سلامتی
مطالعات نشان داده است که بین تاثیرگذاری سموم آفت‌کش‌ها و تاثیر منفی آنها بر سلامت انسان، حتی احتمال ایجاد سرطان ارتباط زیادی وجود دارد. گرچه تماس و نفوذ پوستی عمومی‌ترین راه نفوذ سم به بدن است اما مسمومیت با این مواد می‌تواند ناشی از استنشاق یا بلعیدن هم باشد که با مشکلات جدی تنفسی و گوارشی همراه است. در تماس پوستی آسیب‌هایی مانند قرمزی، سوزش و تحریک پوستی را ایجاد می‌کند. حتی در بعضی ترکیبات وارد جریان خون می‌شود و در اندام‌های حیاتی مانند کبد، طحال یا اعصاب مرکزی عوارض خطرناکی را ایجاد می‌کند. جذب سموم از راه چشم می‌تواند باعث بروز مشکلاتی مانند سوزش چشم شود و در حالت جذب بیشتر ممکن است موجب کوری شخص گردد.
ایمن‌سازی محیط کار و محصولات کشاورزی
در مسموميت‌هاي شغلي، مهمترين راه ورود و نفوذ مواد سمي از طريق استنشاق، سپس از راه پوسـت و به نـدرت از راه گوارش است. تمامی سموم شیمیایی بایستی با احتیاط به‌کار برده شوند، لذا رعایت اصول ایمنی زیر باید به صورت جدی مدنظر شاغلین این حوزه قرار گیرد:
- همیشه قبل از استفاده مواد شیمیایی برچسب روی آن را به دقت خوانده و طبق دستورالعمل اجرا شود.
- از تکنولوژی‌های رباتیک مثل پهپاد به جای نیروی انسانی استفاده شود.
- آفت‌کش‌ها را دور از دسترس کودکان نگه داشته و در ظروف سربسته برچسب‌دار نگهداری شوند.
- از کشیدن سیگار در زمان سمپاشی یا گردپاشی خودداری شود.
- از لباس‌های محافظت‌کننده و ماسک استفاده شود، آستین‌ها کاملا در پایین دست کشیده و یقه کاملا بسته شود. در صورت ریخته شدن مواد سمی روی پوست فورا با آب و صابون شسته شوند.
- دست‌ها بعد از سمپاشی یا گردپاشی و قبل از غذا خوردن شسته شوند و لباس‌ها تعویض گردد.
- اگر در زمان استفاده از سم یا کمی بعد از آن احساس ناخوشی ایجاد شد سریعا به پزشک مراجعه شود.
برای مطالعه بیشتر در مورد اصول ایمنی سمپاشی به این آدرس مراجعه فرمایید.
نتایج تحقیقات بر روی اثر سموم کشاورزی
تحقیقات مختلف جهانی ارتباط معنا داری بین وقوع انواع سرطان و مصرف سموم را نشان داده است.
- افرادی که در معرض سموم بوده‌اند 4 برابر بیشتر شانس ابتلا به بیماری پارکینسون را داشتند.
- تقریباً 90 درصد قارچ‌کش‌های مورد مصرف در کشاورزی در مدل‌های حیوانی سرطان‌زا بودند.
- ارتباط استفاده از سموم با سرطان خون، سرطان‌های دستگاه گوارش و سایر اختلالات فیزیولوژیکی در بدن انسان ثابت شده است.
- احتمال بروز سرطان پروستات در مشاغلی که با علف‌کش‌ها در ارتباط بودند تا 8 برابر افزایش یافت.
- علف‌کش‌های ترکیبات فنوکسی تا 10 برابر احتمال بروز سرطان را در افرادی که با آن در تماس بودند، افزایش داد.
- تومورهای سیستم عصبی مرکزی در کشاورزان و کارگرانی که در معرض سموم بودند نسبت به سایر افراد دو برابر بود.
- احتمال بروز سرطان روده در کشاورزانی که در محیط کارشان از سم آلاکلر استفاده کردند تا 5 برابر افزایش یافت.
تحقیقات دیگر نشان داد، کودکان در معرض غلظت خیلی کم سموم، صدمات ثابت و پایداری در اعمال و ساختار مغز آنها ایجاد شده است. همچنین کودکانی که والدین آنها در محیط کار خود با سموم سر و کار داشتند، احتمال بروز سرطان خون بیش‌تری داشته‌اند.
تحقیقات نیز نشان داد که دانش کشاورزان درباره کاربرد علف کشها می‌تواند تاثیر بسیار زیادی درباره کاهش اثرات منفی آن داشته باشد. 33 درصد آنها اطلاعاتی درباره خطرات علف کشها نداشتند و 50 درصد این کشاورزان بعد از سمپاشی دچار سرگیجه و تهوع می‌شدند.
در سایر تحقیقات ارتباط بین بروز سرطان پستان و علف‌کش آترازین و نیز سرطان تیرویید با علف‌کش‌های فنوکسی تا سه برابر، به اثبات رسید.
برای شناخت و مطالعه بیشتر در این زمینه مطالعه مطالب زیر پیشنهاد می‌شود:
- ارتباط سرطان و سموم کشاورزی در ایران
- مقاله “اختلالات تنفسي در كارگران در تماس با مواد ارگانوفسفره”، مجله دانشكده پزشكي دانشگاه علوم پزشكي مشهد
- مقاله ” ارزیابی اثرات تنفسی مواجهه شغلی با سموم آفت کش”، فصلنامه علمی تخصصی طب کار
- مقاله ” ارزیابی دانش کشاورزان ئشت مغان از پیامدهای مصرف سموم شیمیایی برای سلامت جامعه، محیط زیست و امنیت غذایی”، فصلنامه علمی پژوهشی سلامت و محیط زیست
- مقاله ” بررسی رابطه میان مصرف سموم آفت کش و اثرات آن بر سلامت کشاورزان در استانهای مختلف کشور (سال 1382)”، مجله علمی پژوهشی سلامت کار ایران
- مقاله ” مروری بر اثرات باقی مانده سموم کشاورزی بر سلامت محیط زیست و انسان”، همایش ملی تخصصی علوم کشاورزی و محیط زیست ایران
- مقاله ” تاثیر مصرف آفت کشها بر سلامت کشاورزان”، مجله پژوهش در پزشکی
اهمیت استفاده از پهپاد در سمپاشی
کشاورزی و باغبانی در آینده بسیار نزدیک، ناگزیر استفاده از پهپاد، با هدف امنیت غذایی و سلامت جسمی انسان است. در واقع پهپادهای سمپاش راهکاری برای کاهش سرطان و بیماری‌های مزمن و مسمومیت‌های شغلی است که در آینده کشاورزی می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد.
از مزایای استفاده از این تکنولوژی نوین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش مسمومیت ناشی از تماس مستقیم با سموم (تماس پوستی و استنشاقی)
- کاهش مقدار مصرفی سموم در هر نوبت سمپاشی و به تبع آن کاهش باقیمانده سموم در مواد غذایی
- کاهش مصرف سم به خاطر دقت در اجرای سمپاشی و رعایت دوز دقیق مصرفی
- کاهش مصرف آب در سمپاشی
- آلوده نشدن آبهای سطحی و زیرزمینی به خاطر نوع پاشش نازل‌ها بر روی گیاه
برای اطلاع از سایر مزایای این تکنولوژی نوین به مقاله مزایای سمپاشی با پهپاد در بلاگ ما مراجعه کنید.
ما را در آپارات و اینستاگرام دنبال کنید.
