محلولپاشی کود برای ذرت با پهپاد و کشت آن

پس از گندم و برنج مهمترین غله مهم در دنیا ذرت می‌باشد، که منشاء اصلی آن قاره آمریکا بوده است. ذرت در 130 کشور جهان کشت و از نظر میزان تولید رتبه اول را در جهان دارد. ذرت گیاه مفیدی است که تقریبا کلیه قسمت‌های آن اعم از ساقه، برگ، دانه و حتی کاکل و چوب آن مصرف می‌شود. تعادل عناصر غذایی برای رشد و نمو این گیاه ضروری است. ذرت از جمله محصولات زراعی است که به عناصر غذایی موجود در خاک سریعا عکس‌العمل نشان می‌دهد. سرعت رشد نسبتا بالای این گیاه، سبب جذب زیاد عناصر غذایی و واکنش سریع آن به کمبود مواد غذایی است.بنابراین با توجه به اهمیت گیاه ذرت در این مقاله، به بررسی کودهای مورد نیاز این گیاه، محلولپاشی کود برای ذرت با پهپاد و کشت آن پرداخته می‌شود.

گیاه ذرت به دلیل تولید دانه و علوفه، جایگاه ویژه‌ای دارد. موارد مصرف دانه ذرت شامل: تغذیه دام و طیور 70 تا 75 درصد، مواد اولیه کارخانجات 5 درصد و مصرف انسان 20 تا 25 درصد است. همچنین ظرفیت عملکرد دانه ذرت 15 تا 20 تن در هکتار و عملکرد علوفه تر آن 100 تا 120 تن در هکتار می‌باشد. این گیاه به علت استعداد زیادی که در تولید دانه دارد ، به پادشاه غلات معروف است.

انواع ذرت

ذرت از نظر گروه رسیدگی دارای تنوع زیادی است (از فوق‌العاده زودرس تا فوق‌العاده دیررس) و از نظر شکل ظاهری دانه و نوع مصرف انواع مختلفی دارد که عبارتند از:

ذرت دانه اسبی (Dent corn)

این نوع ذرت دانه‌هایی بزرگ به شکل دندان اسب، بوته‌هایی با رشد زیاد و برگ‌های زیادی دارند. این رقم اولین بار در ایالات متحده کشت شده است و از آن برای تهیه ذرت سیلوئی و علوفه استفاده می شود.

ذرت بلوری یا سخت (Flint corn)

این نوع ذرت دانه‌هایی متوسط و کوچک به شکل کروی، دوره رشد طولانی و برگ‌های زیادی دارند. بیشتر این رقم در اروپا کشت می‌شود و به عنوان بلغور ذرت در مرغداری‌ها بسیار استفاده می‌شود.

ذرت آردی یا نرم (Flour corn)

این نوع ذرت یکی از قدیمی‌ترین ارقام ذرت است که دانه‌هایی کوچک و کروی دارد. و در کارخانجات نشاسته سازی استفاده می‌شود.

ذرت شیرین (Sweet corn)

این نوع ذرت قبل از اینکه کاملا برسد قند نسبتا بالایی و مصرف خوراکی دارد که اصطلاحا در ایران به نام  بلال شناخته می‌شود. پس از اینکه رسید و خشک شد، دانه‌های آن کوچک و چروکیده می‌شوند.

ذرت غلاف دار (Pod corn)

شکل میوه آن نسبت به سایر ارقام تا حدودی غیر طبیعی است. اغلب مورد توجه پژوهشگران می‌باشد، جنبه تجارتی، صنعتی و فروش ندارد و بیشتر ب صورت زینتی استفاده می‌شود.

ذرت مومی (Waxy corn)

در دانه‌های این نوع ذرت ماده چسبناکی وجود دارد که به همین علت به آن ذرت مومی می‌گویند. در کارخانجات چسب سازی برای تهیه چسب از این نوع ذرت استفاده می‌شود.

 بنابراین در ارقام مختلف رنگ، شکل،اندازه دانه ذرت متفاوت است. همچنین موارد استفاده گوناگونی دارد مانند: تهیه آرد ذرت از طریق آسیاب کردن دانه ذرت، استفاده از ساقه و برگ آن در صنایع کاغذ و مقواسازی و همچنین تولید کاغذ دیواری، استفاده از آرد ذرت در تولید چسب و صابون، استفاده از نشاسته ذرت در صنایع رنگرزی، داروسازی، پلاستیک سازی و مرکب سازی

کاشت

عوامل موثر در عملکرد ذرت عبارتند از: نوع رقم، مدیریت زراعی و عوامل محیطی.

اولین قدم برای کشت، تهیه بذر با خصوصیات مطلوب است. داشتن عملکرد بالا و مقاومت به آفات و بیماریها و ورس (خوابیدگی)، بالا بودن خلوص و کیفیت دانه، داشتن قوه نامیه و وزن هزار دانه بالا، عدم تولید پنجه و داشتن سایر خصوصیات ژنتیکی مطلوب بر اساس هدف کشت، از جمله صفاتی است که برای انتخاب بذر باید مدنظر قرار بگیرد.

کشت ذرت در هر اقلیم باید براساس تاریخ کاشت و دوره‌ی رشد و نمو مناسب منطقه باشد و انتخاب رقم و گروه رسیدن آن  نیز به شرایط هر منطقه بستگی دارد. در مناطق گرمسیری در دو نوبت (اوایل اردیبهشت و اوایل مرداد ماه) و در مناطق سردسیر فقط یک نوبت در فصل بهار، پس از رفع سرما کشت می‌شود.

تناوب 2ساله ذرت-گندم یا جو، تناوب 3ساله ذرت-گندم-یک گیاه لگوم مانند شبدر وتناوب 4ساله ذرت-سیب‌زمینی-توتون-چغندرقند در برنامه کشت ذرت توصیه شده است. در ایران معمولا ذرت را قبل از گندم و کلزا می‌کارند. بنابراین انتخاب گروه رسیدگی مناسب جهت کاشت در هر منطقه از جمله کلیدی‌ترین مراحل تولید ذرت است تا بتوان از تاخیر کشت محصول بعدی جلوگیری کرد.

مکانیزه بودن زراعت ذرت ایجاب می‌کند که کلیه مراحل کاشت آن بطور صحیح و کامل اجرا شود. کشت ذرت به دو روش انجام می‌شود: ایجاد جوی و پشته با عرض متناسب با ماشین آلات ویژه و استفاده از ردیف‌کار پنوماتیک

کود

یکی از راه‌های افزایش عملکرد ذرت، مصرف کودهای آلی (حیوانی) و شیمیایی به طور صحیح و فنی می‌باشد. برای رسیدن به عملکرد خوب باید شناخت کافی نسبت به خاک و مواد غذائی درون آن داشته باشیم به همین دلیل جهت پی بردن به میزان عناصر موجود در مزرعه، انجام آزمایش خاک ضروری است.

جدول زیر بر اساس میزان عناصر موجود در خاک که در آزمایش بدست می‌آید، میزان استفاده از کودهای اصلی برای ذرت را بیان می‌کند. و کمک می‌کند تا کود به اندازه مورد نیاز مصرف شود.

برای مثال اگر در نتایج آزمون خاک، میزان فسفر کمتر از ppm 5 باشد، مزرعه نیاز به 200 کیلوگرم کود فسفر دارد. اما اگر میزان فسفر بیشتر از ppm 15 باشد، دادن کود فسفر ضروری نیست.

برای رسیدن به عملکردهای بالا باید ترکیب مناسبی از مواد غذایی در اختیار گیاه قرار گیرد. متاسفانه به دلیل استمرار در مصرف غیرعلمی کود و آتش زدن بقایای گیاه، علاوه بر به هم خوردن تعادل عناصر غذایی در خاک، عملکرد مناسبی بدست نمی‌آید. مصرف نامتعادل کودهای شیمیایی، عدم رعایت تناوب زراعی، مصرف ناچیز کودهای آلی و عدم مصرف کودهای ریزمغذی، کمبود عناصر در خاک و در نتیجه مواد غذایی را شاهد هستیم.

ازت

یکی از عناصر اصلی و مورد نیاز برای رشد ذرت، ازت است. در مراحل حساس رشد، گیاه بیشترین مقدار جذب ازت را دارد و همچنین کمبود مداوم و طولانی نیتروژن باعث می‌شود عملکرد دانه تا میزان 70 درصد کاهش پیدا کند. بنابراین زمانی که گیاه به ازت نیاز دارد باید به اندازه کافی دردسترس گیاه باشد. برای تولید هر تن ذرت حدود 15 تا 17 کیلوگرم ازت مصرف می‌شود.

در اوایل رشد ذرت، میزان جذب نیتروژن ناچیز است و بدلیل محلول بودن نیتروژن، به سرعت از دسترس گیاه خارج می‌شود. بنابراین تقسیط دو یا سه نوبته برای کود ازت پیشنهاد شده است. زمان‌های تعیین شده برای تقسیط کود ازت زمان کاشت، زمان 6-7 برگی و قبل از ظهور گل آذین نر، به طور مساوی توصیه شده است.

گیاه ذرت تقریبا در تمام دوره رشد خود، توسط ریشه ازت را جذب می‌کند. اما در زمان ظهور گل‌آذین، گیاه به حداکثر نیاز خود به ازت می‌رسد. به طور کلی گیاه ذرت دو هفته قبل از گل دادن و سه هفته پس از آن، حداکثر نیاز را به ازت دارد.

زمانی که فعالیت ریشه در خاک به دلایل مختلف ضعیف شود، محلول‌پاشی کود ازت می‌تواند موجب تامین نیاز گیاه باشد. البته غلظت‌های بالاتر کود ازت در محلول‌پاشی می‌تواند سبب گیاه‌سوزی شود. لذا کوددهی ازت از طریق برگ فقط می‌تواند کامل کننده مصرف کود ازت از طریق خاک باشد و بهتر است بعد از ساعت 4 بعد  از ظهر انجام شود.

فسفر

فسفر از جمله عناصر ضروری برای رشد و نمو ذرت است که به صورت فسفات آمونیوم یا سوپر فسفات تریپل مصرف می‌شود. معمولا در تمامی مراحل رشد، گیاه فسفر جذب می‌کند. اما در مراحل اولیه و  بعد از گل‌دهی به فسفر بیشتری نیاز دارد. گیاه به ازای تولید هر تن ذرت، بین 3-4 کیلوگرم فسفر از خاک برداشت می‌کند.

پتاس

برای تولید یک تن ذرت در هکتار حدود 12 کیلوگرم در هکتار پتاس مورد نیاز است.

کودهای کم مصرف

مصرف کودهای ریزمغذی براساس آزمون خاک و سابقه کمبود آن‌ها تعیین می‌گردد. به دلیل خصوصیات خاک‌های تحت کشت ذرت در کشور، مصرف کودهای روی و آهن از اولویت بالایی برخوردار هستند.

از طریق محلول‌پاشی سولفات آهن، در مرحله 6-7 برگی، می‌توان کمبود آهن گیاه را رفع کرد. این کار تا سه نوبت با فاصله 10-15 روز یکبار انجام می‌شود.

کود کامل میکرو و ریز مغذی‌ها

کود کامل میکرو به صورت محلول‌پاشی، در دو زمان: مرحله‌ی ساقه رفتن و مرحله‌ی ظهور بلال بیشترین تاثیر را در بالا بردن عملکرد دارد. در تحقیقات متعددی نشان داده شده است که محلول‌پاشی کود کامل میکرو نسبت به کاربرد خاک مصرف برتری دارد.

تغذیه ذرت از طریق محلول پاشی با پهپاد

محلولپاشی کود برای ذرت با پهپاد می‌تواند در امر تغذیه، سلامت و مدیریت محصول کمک‌رسان کشاورزان باشد. یکی از مزایای قابل توجه در محلول‌پاشی به کمک پهپاد، تغذیه برگی ذرت است که مواد مغذی از طریق جریان هوایی که در نزدیکی زمین ایجاد می‌شود به تمام سطوح گیاه و حتی سطح زیر برگ‌ها می‌رسد. همچنین به علت اینکه حجم آب حامل کود در روش محلول‌پاشی با پهپاد بسیار کم می‌باشد (10 لیتر در هکتار) ذرات محلول‌پاشی بسیار ریز بوده و سریعا از روزنه‌های برگ جذب گیاه می‌شوند. از دیگر مزایای محلولپاشی کود برای ذرت با پهپاد، سرعت بالای محلول‌پاشی است که بطور متوسط 6-10 هکتار در ساعت (بسته به نوع پهپاد) را می‌توان محلول‌پاشی کرد.

در محلول‌پاشی به روش‌های سنتی، در اثر تردد ماشین‌آلات کشاورزی، امکان شکسته شدن و آسیب دیدن ساقه گیاه ذرت وجود دارد که باعث ایجاد خسارت زیادی به مزارع می‌شود. بنابراین به کمک محلولپاشی کود برای ذرت با پهپاد می‌توان از این امر جلوگیری کرد.

پهپادها با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی در دنیای امروز، کاربردها و مصارف گوناگونی دارند. یکی از این کاربردها، با توجه به مطالب بیان شده در بالا محلولپاشی مزارع با پهپاد است. که مزایای آن به تفصیل در مقاله مزایای محلول‌پاشی با پهپاد بیان شده است. شرکت شریف اگربات آماده ارائه خدمات آموزشی، تهیه پرنده‌های محلول‌پاش و اجرای عملیات محلولپاشی کود برای ذرت با پهپاد به صورت حرفه‌ای می‌باشد. برای رزرو و هماهنگی با ما تماس بگیرد. برای دیدن فیلم‌های پروژه‌های اجرا شده و اطلاع از دوره ها ما را در صفحه اینستاگرام دنبال کنید.

منابع

• امیری، محمد. 1390. کاشت،داشت و برداشت ذرت دانه‌ای.
• دهقانپور، زیبنده. 1393. دستورالعمل فنی کاشت، داشت و برداشت ذرت (دانه‌ای و علوفه‌ای). سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، معاونت ترویج و آموزش، نشر آموزش کشاورزی.
• نجفی‌نژاد، حمید. 1397. راهکارهای مدیریتی کاهش مصرف آب در زراعت ذرت. موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، دفتر شبکه دانش و رسانه ترویجی.
• غفاری ملایری، مریم.، غلامعلی اکبری و آرش محمدزاده. 1391. واکنش عملکرد و اجزاء عملکرد ذرت به کاربرد خاک مصرف و محلول‌پاشی عناصر ریزمغذی. نشریه پژوهش‌های زراعی ایران. جلد 10، شماره 2، 373-368.
• امام، یحیی. 1390. زراعت غلات. مرکز نشر دانشگاه شیراز.